czwartek, 8 listopada 2012

CZECHY


 Czeskie Święta Czeskie Święta Bożego Narodzenia to przede wszystkim święto dzieci i rodziny. Dni świąt to czas spotkań w gronie rodzinnym, z przyjaciółmi oraz spokojne rozkoszowanie się tą szczególną atmosferą.

 Jarmarki adwentowe Świąteczna atmosfera wypełniła Pragę już 29 listopada, kiedy to na Rynku Starego Miasta rozbłysła piękna choinka i rozpoczął się jarmark adwentowy. Na odświętnie przystrojonych stoiskach można zakupić dekoracje świąteczne, ozdoby ze słomy, pierniczki, pachnące  świeczki, a także ciepłe szale i czapki.

 Barborki W dzień św. Barbary, czyli 4 grudnia, Czesi ścinali gałązki czereśni, tzw. barborki. Ustawione w wodzie w chłodnym pomieszczeniu zakwitnąć mają właśnie na święta Bożego Narodzenia. Inne symboliczne znaczenie mają także kwitnące na Boże Narodzenie gałązki jabłoni. Są nie tyle ozdobą bożonarodzeniowych stołów, ale przede wszystkim - w nawiązaniu do biblijnych opowieści o rajskim jabłku i jabłoni - hołdem oddawanym patronom wigilijnego dnia: Adamowi i Ewie. Z kolei gałązki forsycji to prognoza dotycząca bogactwa dla danej rodziny na najbliższy rok.

 Choinka Tradycyjnie w Czechach ustawia się w domach głównie prawdziwe drzewka (najczęściej jodły i świerki). W zdobieniu choinek Czesi zachowali pierwszeństwo w produkcji bombek. To właśnie z czeskich szklarni w XIX wieku  zaczęto do całego świata eksportować te delikatne ozdoby.

 Tradycje Ze świątecznych tradycji coraz bardziej popularnymi są w Czechach: zdobienie domów gałązkami jemioły (zwyczaj układania siana pod obrusem na wigilijną wieczerzę jest całkowicie nieznany), wróżenie z łupanych po kolacji włoskich orzechów (zdrowe orzechy wróżą powodzenie), poszukiwanie - na znak szczęścia - ziarnka grochu zapieczonego w specjalnej świątecznej słodkiej plecionej bułce oraz smarowanie twarzy miodem, aby zapewnić sobie sympatię bliźnich.

 Vánoční cukroví Najważniejszą potrawą wigilijną jest zupa grzybowa i karp podawany z sałatką ziemniaczaną. Na deser podaje się chałkę z bakaliami oraz kruche ciasteczka (vánoční cukroví) pieczone przez panią domu. Takich ciasteczek, o różnych kształtach, powinno być dwanaście rodzajów - tyle, ile miesięcy ma rok.

 Potrawy Dzień wigilijny poprzedzony jest zwykle jednodniowym postem (kto pości, temu wieczorem ukaże się złote prosię, przynoszące szczęście). Na zakończenie dnia serwowana jest kolacja wigilijna (zupa rybna, smażony karp z sałatką ziemniaczaną). Po kolacji rodzina gromadzi się wokół pięknie przystrojonej choinki, pod którą znajdują się prezenty. Dzieciom w Czechach prezenty przynosi mały Jezus (Ježíšek).

 Karp wigilijny Karp wigilijny to jeden z symboli świąt Bożego Narodzenia. W okresie przedświątecznym często widzimy wielkie kadzie pełne ryb. Możemy tam wybrać i kupić karpia, którego jednak nie koniecznie trzeba zjeść, możemy go również, w duchu czeskiej tradycji wypuścić na wolność. Włożenie do portfela łuski z wigilijnego karpia sprawi, że nie będzie Państwu brakować pieniędzy przez cały następny rok.

 Wróżby wigilijne W wieczór wigilijny nie może zabraknąć wróżb,  na przykład krojenia jabłka na połowę – jeśli nasiona mają kształt gwiazdki, przez cały rok będzie dopisywało zdrowie.  Popularne jest też lanie wosku czy rzucanie przez młode dziewczęta pantoflem – jeśli ułoży się on noskiem w stronę drzwi, wróży to zamążpójście w następnym roku.

 Szopki betlejemskie Czeskie szopki betlejemskie znane są na całym świecie. Największą na świecie ruchomą szopkę Krýzovy jesličky,  wpisaną do księgi rekordów Guinessa, znajdziemy w muzeum, w mieście Jindřichův Hradec. Monumentalne dzieło, składające się z prawie 1400 figurek, było tworzone przez ponad 60 lat

Jak wynika z moich poprzednich wpisów wiele polskich tradycji podpatrzyliśmy od naszych sąsiadów . Między innymi dania bożonarodzeniowe , choinkę , szopki , i łyska karpia w portfelu :D

PRZEPISY NA POTRAWY BOŻONARODZENIOWE W NIEMCZECH I ROSJI

ROSJA :

FARAMUSZKA

Składniki

2 l jasnego piwa
15 dag miękiszu żytniego chleba
łyżka masła
szczypta cynamonu PRYMAT
szczypta gałki muszkatołowej
2 goździki
2 ziarna kardamonu
1/2 łyżeczki kminku
10 dag cukru
20 dag twarogu
sól

Etapy przygotowania

■ Piwo wlać do emaliowanego rondla, włożyć pokruszony chleb. Doprowadzić do wrzenia, dodać masło, przyprawy korzenne, szczyptę soli i cukier.

■ Zupę przetrzeć przez gęste sito, dodać 1 litr wrzącej wody, dokładnie wymieszać, przykryć i odstawić w ciepłe miejsce na 15 minut.

■ Twaróg pokroić w niewielką kostkę. Zupę wlać do talerzy, posypać pokrojonym twarogiem i ewentualnie grzankami.

PROSFORA


Potrzebne składniki:

25 g drożdży
2 łyżki mąki do podsypania ciast
1 kg mąki pszennej
1 łyżeczka soli
1 szklanka ciepłej wody

Opis przygotowania:

Drożdże rozkruszyć, rozetrzeć z ciepłą wodą i odstawić na 5 minut w ciepłe miejsce. Mąkę przesypać na stolnicę i wymieszać z solą. Następnie do wymieszanych składników wlewać stopniowo roztarte drożdże i wyrobić z całości ciasto. Ciasto wyrabiać przez 15-20 minut ręcznie, nie powinno przylegać do rąk. Jeżeli przylega, należy podsypać je niewielką ilością mąki i ponownie wyrobić. Wyrobione nakryć folią spożywczą i odstawić na 70 minut w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Po tym czasie odwinąć z folii i podzielić na małe kawałki o wielkości zwykłych bułek. Kawałki ciasta rozgnieść palcami w okrągłe krążki, z czego połowa z nich powinna posiadać trochę większą średnice, a druga połowa trochę mniejszą średnicę. Można też to wykonać wycinając ciasto większym i mniejszym kubkiem. Oba krążki ciasta podsypać mąką i nałożyć mniejsze na większe. Wszystko przełożyć do odpowiedniej formy lub na blachę do pieczenia, potem ciasto z góry wysmarować niewielka ilością zimnej wody. Całość wstawić do piekarnika rozgrzanego do temp. 350 stopni i piec na złoty kolor. Upieczone wyciągnąć formy i przestudzić. Gotowe należy łamać ręką i podawać w okresie świąt Bożego Narodzenia, obchodzonych przez wiernych obrządku wschodniego.


GĘŚ Z JABŁKAMI


Składniki

1  gęś (4 kg)
75 dag kwaśnych jabłek (reneta)
2  łyżki majeranku
1 łyżka cukru
5 łyżek oleju
sól
pieprz

do przybrania:

borówki
liście sałaty
natka pietruszki
Przygotowanie

Sprawioną gęś namoczyć w zimnej wodzie na noc, po czym oczyścić, umyć, osuszyć, natrzeć solą, pieprzem oraz połową majeranku i odstawić na kilka godzin w chłodne miejsce.

Jabłka obrać, podzielić na ćwiartki, oczyścić z gniazd nasiennych, wymieszać z pozostałym majerankiem, cukrem i szczyptą soli.

Gęś wypełnić jabłkami, spiąć wykałaczkami lub zaszyć. Przełożyć do brytfanny, polać olejem i piec 3-4 godz. w piekarniku nagrzanym do temperatury 180°C.
Gęś polewać wodą, a później sosem od pieczenia.

Upieczoną podzielić na porcje, ułożyć na półmisku i obłożyć jabłkami.

Przybrać borówkami, liśćmi sałaty i natką pietruszki.

Podawać ze smażonymi ziemniakami i czerwoną kapustą.


NIEMCY

STRUCLA Z BAKALIAMI


Ciasto:

20 g drożdży
80 g cukru
125 ml letniego mleka
500 g mąki
240 g masła
1/2 łyżeczki soli
50 g posiekanych migdałów
po 50 g pokrojonej kandyzowanej skórki cytrynowej i pomarańczowej
po 125 g rodzynków sułtańskich i koryntek
1/2 łyżeczki startej skórki cytrynowej
Poza tym:

cukier puder do posypania ciasta

Sposób przygotowania:

Pokruszone drożdże i 1 łyżeczkę cukru rozpuścić w mleku. Rozczyn przykryć i odstawić na ok. 10 minut. Do miski wsypać mąkę, dodać 180 g roztopionego masła, sól i resztę cukru. Dodać rozczyn i wyrobić gładkie ciasto. Przykryć i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na ok. 1 godzinę. Dodać bakalie i skórkę z cytryny, wymieszać, odstawić w ciepłe miejsce na 1 godzinę. Piekarnik rozgrzać do 200°C. Z ciasta uformować owalny bochenek. Wałkiem wzdłuż na cieście zrobić wgłębienie, jedną część strucli nałożyć na drugą. Piec ok. 60 minut. Resztę masła roztopić, polać gorące ciasto i obficie posypać cukrem pudrem.




NIEMCY


Boże Narodzenie u naszych sąsiadów to jedno z najważniejszych świąt w roku. Przygotowania do nich zaczynają się już cztery tygodnie wcześniej, w pierwszą niedzielę adwentu. Domy stroi się ozdobami świątecznymi i  adwentowymi wiankami zrobionymi z gałązek jodły lub świerku przystrojonymi fioletowymi wstążkami i czterema świeczkami. Zieleń jodły symbolizuje -nadzieję, fiolet - refleksje nad przeszłością, a świeczki- światło. W każdą niedzielę zapala się jedną świecę, kiedy palą się wszystkie cztery, oznacza to, że przyszło Boże Narodzenie.


Od pierwszego dnia adwentu w każdym domu znajduje się tzw: kalendarz adwentowy w kształcie domku z dwudziestoma czterema okienkami. Oczywiście największą radość mają z tego dzieci, które każdego dnia adwentu mogą otworzyć jedno okienko i wyciągnąć z niego niespodziankę. Najczęściej są to słodycze, czekoladki. W wielu rodzinach niemieckich, takie kalendarze przygotowuje się samodzielnie.
Nieodłącznym element wystroju jest choinka. W większości niemieckich domów znajdziemy także drewniany żłobek. Inną wspaniałą tradycją niemieckich świąt jest pieczenie imbirowych ciasteczek (tzw. Plätzchen), mających kształt ludzików oraz domków.
W praktycznie każdym niemieckim mieście odbywa się w czasie adwentu kiermasz bożonarodzeniowy ( Weihnachtsmärkt).  Na kiermaszu tym można kupić ozdoby choinkowe,  prezenty, słodycze, przyprawy wszystko co jest ładne i kojarzy sie ze świętami, posłuchać kolęd, a także napić się grzanego wina z przyprawami korzennymi (tzw. Glühwein),

Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w Niemczech tradycyjnie w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół. Mieszkańcy skladając sobie życzenia świąteczne posługują się „Frohe Weihnachten” „Fröhliche Weihnachten” czyli Wesołych Świąt.
Tak jak i w Polsce wieczór wigilijny odbywa się w zaciszu domowym w gronie najbliższej rodziny. Na niemieckich stołach wigilijnych króluje sałatka kartoflana, różnego rodzaju pieczona kiełbasa i potrawy z kapusty kiszonej. Z ciast Niemcy podają  Lebkuchen i  Pfefferkuchen ( pierniczki) Zwłaszcza te ostatnie je się w  Niemczech tylko o tej porze roku. Jest wręcz dla nich niepojęte, żeby można je jeść w innym czasie.

Prawdziwe święta zaczynają się w Niemczech 25 grudnia.  24 grudnia jest dniem jeszcze wypełnionym ostatnimi przygotowaniami do Świąt. W niemieckich kościołach nie ma tradycyjnej pasterki, na nabożeństwo chodzi się po południu. Po przyjściu z kościoła zaczyna się wieczerza. Dzieci otrzymują pełen talerz słodyczy i owoców. Życzenia składa się bez dzielenia się opłatkiem. W odróżnieniu od polskich zwyczajów - nie ma miejsca tez przy stole dla niespodziewanego gościa, za to przy kolacji każdy pod talerzem znajduje jakiś pieniążek co zapewnić ma rodzinie dostatek przez cały rok.

Niemieckie dzieci nie czekają na pierwszą gwiazdkę aby dobrać się do prezentów. tzw. Bescherung. Prezentów nie znajdziecie pod  choinką,  lecz ułożone na stole. Ulubioną potrawą w pierwszym dniu świąt jest pieczona gęś, choć możecie też spotkać pieczoną kaczkę, indyka czy dziczyznę. Karp, który króluje prawie na każdym polskim stole wigilijnym w Niemczech nie należy do ulubionych dań świątecznych. Najsłynniejszym ciastem bożonarodzeniowym jest strucla tzw.Weihnachtsstollen. Jest to rodzaj ciasta drożdżowego z dużą ilością bakalii przede wszystkim rodzynek Stałym punktem Świąt Bożego Narodzenia jest rodzinne muzykowanie i śpiewanie kolęd.

Niemcy równie chętnie jak my wysyłają czy wręczają kartki świąteczne. Do klasycznych życzeń, należą:
Frohe Weihnachten und ein glückliches Neues Jahr!
Ein schönes Weihnachtsfest und ein glückliches, gesundes Neues Jahr!
Alles Gute zum Neuen Jahr!
Fröhliche Weihnachten und ein erfolgreiches Neues Jahr!

ROSJA


W Rosji uroczyściej niż Boże Narodzenie świętowany jest Nowy Rok. Wynika to z tego, że w prawosławnej tradycji Boże Narodzenie nigdy nie odgrywało takiej roli jak w Kościele katolickim. Dla prawosławnych większe znaczenie zawsze miała Pascha, czyli zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

Większość Rosjan wita Nowy Rok w gronie rodziny lub przyjaciół, przy choince i suto zastawionym stole. Właśnie wtedy nasi wschodni sąsiedzi składają sobie życzenia i obdarowują się prezentami. Dzieciom podarunki - najczęściej są to zabawki i słodycze - tradycyjnie przynoszą Dziadek Mróz i Śnieżynka. Popularne są też zabawy sylwestrowe na świeżym powietrzu. W Moskwie odbywają się one tradycyjnie na Placu Czerwonym, Placu Teatralnym i Placu Twerskim.

Obchody Bożego Narodzenia rozpoczyna Soczelnik, czyli wieczerza wigilijna. Na stole obowiązkowo powinno się znaleźć 12 postnych dań.
Tradycyjnie są to kasze, grzyby, sałatki warzywne, ciasta i pierniki. Niekiedy - również ryby. Wśród młodych modna jest faramuszka, czyli zupa piwna, znana w Rosji jako staropolskie danie postne. Głównym daniem wigilijnym jest jednak kutia, którą przygotowuje się z ziaren pszenicy, miodu, kaszy, maku lub orzechów. Na wigilijnym stole nie powinno też zabraknąć prosfory, czyli poświęconego chleba ofiarnego, oraz kompotu z suszu. Natomiast głównym daniem świątecznego obiadu jest zwykle gęś z jabłkami.

Wieczerzę wigilijną poprzedza 40-dniowy post. Prawosławni powstrzymują się wtedy od spożywania nie tylko mięsa i jego przetworów, lecz także nabiału, a często - ryb.

Okres świąteczny w Rosji trwa do nocy z 13 na 14 stycznia, kiedy to obchodzony jest "stary" - według kalendarza juliańskiego - Nowy Rok.

TEKSTY KOLĘD...


Kolędy polskie

Anioł pasterzom mówił

Anioł pasterzom mówił
Chrystus się wam narodził
W Betlejem nie bardzo podłym mieście
Narodził się w ubóstwie
Pan wszego stworzenia

Chcąc się tego dowiedzieć
Poselstwa wesołego
Bieżeli do Betlejem skwapliwie
Znaleźli Dziecię w żłobie
Maryję z Józefem

Jaki Pan chwały wielkiej
uniżył się z wysokiej!
Pałacu kosztownego żadnego
nie miał zbudowanego
Pan wszego stworzenia

Bogu bądź cześć i chwała
która by nie ustała
jak Ojcu, tak i jego Synowi
i Świętemu Duchowi
w Trójcy jedynemu

 Gdy się Chrystus rodzi

Gdy się Chrystus rodzi
I na świat przychodzi
Ciemna noc w jasnościach
Promienistych brodzi

Aniołowie się radują
Pod niebiosa wyśpiewują
Gloria, gloria, gloria
In excelsis De-o

Mówią do pasterzy
Którzy trzód swych strzegli
Aby do Betlejem
Czym prędzej pobiegli
Bo się narodził Zbawiciel
Wszego świata Odkupiciel
Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo

O niebieskie duchy
I posłowie nieba
Powiedzcież wyrażniej
Co nam czynić trzeba
Bo my nic nie pojmujemy
Ledwo od strachu żyjemy
Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo

Idźcie do Betlejem
Gdzie Dziecię zrodzone
W pieluszki powite
W żłobie położone
Oddajcie Mu pokłon boski
On osłodzi wasze troski
Gloria, gloria, gloria
In excelsis Deo

  Dzisiaj w Betlejem

Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem
Wesoła nowina
Że Panna czysta, że Panna czysta
Porodziła Syna

Chrystus się rodzi
Pan oswobodzi
Anieli grają
Króle witają
Pasterz śpiewają
Bydlęta klękają
Cuda, cuda ogłaszają

Maryja Panna, Maryja Panna
Dzieciątko piastuje
I Józef stary i Józef stary
Ono pielęgnuje

Chrystus się rodzi...

Chociaż w stajence, chociaż w stajence
Panna Syna rodzi
Przecież on wkrótce, przecież on wkrótce
ludzi oswobodzi

Chrystus się rodzi...

I Trzej królowie, i trzej królowie
od wschodu przybyli
I dary Panu, i dary Panu
kosztowne złożyli

Chrystus się rodzi...

Pójdźmy też i my, pójdźmy też i my
przywitać Jezusa
Króla nad królami, Króla nad królami
uwielbić Jezusa

Chrystus się rodzi...

 Gdy śliczna Panna

Gdy śliczna Panna Syna kołysała
Z wielkim weselem tak jemu śpiewała:
Li, li, li, li, laj, moje Dzieciąteczko
Li, li, li, li, laj, moje Paniąteczko

Wszystko stworzenie śpiewaj Panu swemu
tutaj na sianku w żłobie złożonemu
Li, li, li, li, laj, wielki Królewiczu
Li, li, li, li, laj, niebieski Dzidzicu

Wszystko stworzenie śpiewaj Panu swemu
Pomóż radości wszelkiej sercu memu
Li, li, li, li, laj, wielki Królewiczu
Li, li, li, li, laj, niebieski Dzidzicu

Sypcie się z nieba śliczni aniołowie
Śpiewajcie Panu niebiescy duchowie
Li, li, li, li, laj, mój wonny kwiateczku
Li, li, li, li, laj, w ubogim żłóbeczku

Cicho wietrzyku, cicho południowy
cicho powiewaj, niech śpi Panicz nowy
Li, li, li, li, laj, mój wdzięczny Synaczku
Li, li, li, li, laj, miluchny Robaczku

 Lulajże Jezuniu

Lulajże Jezuniu, moja Perełko,
Lulaj ulubione me Pieścidełko.
Lulajże Jezuniu, lulajże lulaj!
A Ty Go, Matulu, w płaczu utulaj.

Zamknijże znużone płaczem powieczki,
Utulże zemdlone łkaniem wardżeczki.
Lulajże, Jezuniu...

Lulajże, przyjemna oczom Gwiazdeczko,
Lulaj, najśliczniejsze świata Słoneczko.
Lulajże, Jezuniu...

My z Tobą, tam w niebie, spocząć pragniemy,
Ciebie, tu na ziemi, kochać będziemy.
Lulajże, Jezuniu...

Lulajże, piękniuchny nasz Aniołeczku.
Lulajże wdzięczniuchny świata Kwiateczku.
Lulajże, Jezuniu...

Lulajże, Różyczko najozdobniejsza,
Lulajże, Lilijko najprzyjemniejsza.
Lulajże, Jezuniu...

Dam ja Jezusowi słodkich jagódek
pójdę z nim w Matuli serca ogródek.
Lulajże, Jezuniu...

Dam ja Jezusowi z chlebem masełeka,
włożę ja kukiełkę w jego jasełka.
Lulajże, Jezuniu...

Dam ja Ci słodkiego, Jezu, cukierka
rodzynków, migdałów z mego pudełka.
Lulajże, Jezuniu...

Cyt, cyt, cyt niech zaśnie małe Dzieciątko
oto już zasnęlo niby kurczątko.
Lulajże, Jezuniu...

Cyt, cyt, cyt wszyscy się spać zabierajcie,
mojego Dzieciątka nie przebudzajcie.
Lulajże, Jezuniu...

środa, 7 listopada 2012

PRZEPISY BOŻONARODZENIOWE

PRZEPISY:

BARSZ CZERWONY Z USZKAMI

Składniki:

Farsz do uszek:
10 dag suszonych grzybów
3 cebule
5 łyżek oleju słonecznikowego
sól
pieprz

Ciasto na uszka:

50 dag mąki pszennej
1 jajko
3 łyżki oliwy z oliwek
ok. 1 szklanka wrzącej wody
Czerwony barszcz:
½ kg buraków
1 średnia marchewka
1 średnia pietruszka
kawałek selera
1 średnia cebula
3 ząbki czosnku
ok. 2 ½ litra zimnej wody
ok. ½ łyżeczki kwasku cytrynowego
2 liście laurowe
6 ziarenek ziela angielskiego
10 ziarenek pieprzu
sól
pieprz
przyprawa Maggi

Sposób wykonania:

Suszone grzyby opłukać, zalać zimną wodą i zostawić na noc. Następnie gotować grzyby w tej wodzie przez około 1 ½ godziny. Odcedzić i ostudzić (wodę można dodać do barszczu lub do kapusty z grzybami). Cebulę obrać, opłukać i pokroić w grubą kostkę. Zeszklić na rozgrzanym oleju i ostudzić. Zmielić razem z grzybami w maszynce do mięsa. Jeżeli farsz wyjdzie wodnisty można do niego dodać bułkę tartą. Przyprawić solą i pieprzem do smaku (farsz powinien być pikantny).

Do przesianej mąki pszennej dodać jajko i oliwę z oliwek. Mieszając wszystko drewnianą łyżką wlewać wrzącą wodę. Zagnieść ciasto i włożyć do lodówki na około 1 godzinę. Następnie rozwałkować je na grubość około 3 mm i wycinać krążki (o średnicy około 5 cm). Na każdy krążek kłaść łyżeczką nadzienie i sklejać uszka.

Do wrzącej osolonej wody wrzucić uszka i gdy wypłyną gotować jeszcze około 2 minut. Wyciągnąć. Rozłożyć na talerzach i zalać gorącym barszczem.

Buraki, marchewkę, pietruszkę, seler obrać ze skórki, opłukać i pokroić na kawałki. Cebulę, czosnek obrać i opłukać. Do zimnej wody dodać kwasek cytrynowy i wymieszać. Następnie dodać buraki, marchewkę, pietruszkę, seler, cebulę i czosnek. Całość zagotować i gotować na małym ogniu pod przykryciem około 1 ½ godziny. Przyprawić do smaku solą, pieprzem i przyprawą Maggi.

Z podanych składników wyjdzie około 10 porcji i około 100 uszek.




BIAŁY ŻUR

Składniki na 4 porcje:

- 15 dag wędzonego boczku
- 2 listki laurowe
- po 4 ziarna ziela ang. i pieprzu
- 1 cebula
- marchew
- 1/2 l kwasu żytniego
- ząbek czosnku
- majeranek
- 100 ml śmietany
- sól
- pieprz

Sposób wykonania:

1. Boczek zalej 1,5 l wody, zagotuj. Dodaj przyprawy, cebulę i marchew, gotuj ok. 40 min. Wyjmij boczek, przyprawy i warzywa. Boczek pokrój w kostkę, zrumień na patelni.

2. Do wywaru wlej zakwas, dodaj posiekany czosnek, boczek i majeranek. Gotuj 5 min, zapraw śmietaną, dopraw do smaku.

ZUPA GRZYBOWA

składniki:

- 10 dag suszonych grzybów (najlepsze borowiki)
- 25 dag włoszczyzny
- 10 ziaren pieprzu
- cebula
- 20 dag śmietany
- sól

sposób przygotowania:


Grzyby starannie opłukać. Zalać zimą wodą, pozostawić na kilka godzin do nasiąknięcia. Cebulę obrać, pokroić na talarki. Zagotować grzyby wraz z cebulą i pieprzem w dwóch litrach wody, aż grzyby zmiękną. Włoszczyznę obrać, dodać do grzybów, gotować przez minimum pół godziny. Po zagotowaniu przecedzić zupę przez sito. Posolić do smaku. Do kubka odlać kilka łyżek zupy, dodać śmietanę, energicznie wymieszać. Śmietanę z zupą przelać do garnka, ponownie energicznie wymieszać, aby śmietana się nie zsiadła. Kapelusze grzybów pokroić w paseczki. Zupę wlać do talerzy, na wierzch położyć pokrojone grzyby. Zupa grzybowa - przepis tradycyjny najlepiej smakuje podana z domowej roboty łazankami.

ZUPA RYBNA

Składniki

marchewka, 3 szt.
pietruszka, 3 szt.
seler, 1 mały
por, 1 mały
cebula, 2 szt.
głowy karpia, 5 szt.
kręgosłupy karpia, 10 szt.
sól, pieprz, maggi, do smaku
sok z cytryny, do smaku

1. Do dużego garnka wkładamy obraną i pokrojoną włoszczyznę (poza cebulą), karpie kręgosłupy i dobrze oczyszczone głowy (Uwaga: najpierw należy usunąć z nich oczy i skrzela). Zalewamy zimną wodą, stawiamy na ogniu, zagotowujemy i następnie zmniejszamy ogień i gotujemy przez 2 godzinki.

2. W trakcie gotowania należy ciągle zbierać z wierzchu "szumy". Na pół godziny przed końcem dodajemy opieczone na palniku cebule. Zupę przecedzamy przez gęste sito i doprawiamy do smaku. Na talerz wykładamy grzanki i zalewamy gorącą zupą.

KARP SMAŻONY

 SKŁADNIKI:

1 karp
sok z jednej cytryny
sól
pieprz
mąka
1 kostka masła

PRZYGOTOWANIE:

Karpia wypatroszyć, pokroić w dzwonki, umyć. Skropić sokiem z cytryny, posolić i popieprzyć. Każdy kawałek karpia obtoczyć w mące i usmażyć na maśle.

KARP W GALARECIE

składniki

: pęczek włoszczyzny
1 kg karpia
2 cebule
5 łżeczek żelatyny
kieliszek białego wina
4 ziarna ziela angielskiego
pęczek koperku
pół cytryny
sól, cukier, pieprz

przyrządzanie:

Włoszczynznę umyć i obrać. Cebule obrać i wbitą na widelec opiec nad ogniem. Warzywa zalać litrem wody, dodać ziele angielskie i sól. Gotować przez ok. 1 godzinę. Wywar odcedzić, zachować jednak marchewkę. Oczyszczonego karpia pokroić w dzwonka i dodać do wywaru z warzyw. Gotować na małym ogniu przez 20 minut. Karpia wyjąć, osączyć, usunąć ości.
Formę keksową wyłożyć dużym kawałkiem folii. Układać na niej warstwami rybę, plasterki ugotowanej marchewki, dekorując każdą wartwę koperkiem. 2 szklanki wywaru rybno - warzywnego przecedzić, a następnie wymieszać z żelatyną i winem. Doprawić solą, pieprzem, cukrem i sokiem z cytryny. Wystudzić i tężejącą masę wlać do formy. Chłodzić w lodówce. Potrawę przełożyć na półmisek i udekorować kawałkami cytryny i gałązkami koperku.

KAPUSTA Z GROCHEM

Składniki:

- ok. 1 kg kapusty kiszonej
- 30 dag łuszczonego grochu
- garść grzybów suszonych
- cebula
- ziele angielskie
- liście laurowe
- pieprz, sól
- olej

Sposób przygotowania:

Groch umyć i namoczyć na noc w letniej wodzie. Następnego dnia ugotować go w tej samej wodzie (w niewielkiej ilości), ok. 30 minut, posolić (mało!) pod koniec gotowania. Ziarenka grochu mają być miękkie, ale nie rozpadać się. Wodę odlać.
Grzyby namoczyć przez kilka godzin.

Cebulę zrumienić na oleju. Kapustę wypłukać (nawet kilka razy - nie może być za kwaśna), dobrze odcisnąć, pokroić. Dodać do cebuli, dolać wody, dodać przyprawy, grzyby i gotować przez około godzinę.

Kapusta z grochem może być podawana na różne sposoby. Podawać groch można już wymieszany z kapustą lub obok siebie (groch przybrać wtedy przesmażoną cebulką). Groch można także przed podaniem utłuc.

KAPUSTA Z GRZYBAMI

Składniki:

1 kg kiszonej kapusty
2 duże cebule
1-2 szklanki suszonych grzybów (najlepiej borowików)
1 litr wywaru z warzyw (lub wody)
liść laurowy
sól i pieprz do smaku
oliwa z oliwek lub olej lniany

Wykonanie:

Grzyby namoczyć w gorącej wodzie. Gdy zmiękną pokroić na paseczki.
Cebulę pokroić w cienkie plasterki.
Kapustę jeśli jest bardzo kwaśna przepłukać w zimnej wodzie i odcisnąć.

Naszykować odpowiednio duży garnek. Wlać 2-3 łyżki oliwy i smażyć cebulę aż nabierze złotego koloru. Wrzucić odciśniętą kapustę kiszoną oraz namoczone grzybki wraz z zalewą. Dodać liść laurowy i kilka ziarenek ziela angielskiego oraz czarnego pieprzu.

Wlać tyle wywaru, aby prawie zakrył kapustę. Całość gotować na średnim ogniu przez około 60-90 minut, aż kapusta i grzyby będą miękkie. Mieszać od czasu do czasu i ewentualnie, w razie konieczności dolewać wywar lub przegotowaną wodę. W czasie gotowania doprawić do smaku solą oraz pieprzem.

PIEROGI Z KAPUSTĄ I GRZYBAMI

Składniki

Ciasto:
pół kilo mąki pszennej
szklanka ciepłej wody
żółtko
łyżeczka masła
sól

Farsz:

pół kilo kiszonej kapusty
10 dag suszonych grzybów
cebula
olej
sól, pieprz

Zagnieść ciasto według przepisu na pierogi ruskie. Zamiast żółtka można użyć całego jajka, wówczas ciasto będzie twardsze i bardziej elastyczne.
Kapustę, jeśli jest bardzo kwaśna lekko odcisnąć i ugotować, najlepiej w wywarze warzywnym lub mięsnym. Wcześniej namoczone grzyby ugotować osobno.
Kapustę i grzyby odsączyć i posiekać, wymieszać z kilkoma łyżkami oliwy i przyprawić solą oraz pieprzem. Do farszu można również dodać kilka łyżek posiekanej i zrumienionej cebuli.
Z rozwałkowanego ciasta wycinać krążki, nakładać farsz i zlepiać brzuchate pierożki. Gotować we wrzątku przez około 2 minuty od wypłynięcia.

PIEROGI Z SUSZONYMI ŚLIWKAMI

0,5 l maślanki naturalnej
0,5 kg mąki
25 dag suszonych śliwek bez pestek
kostka masła
0,5 szkl miodu
cukier waniliowy lub laska wanilii
płatki migdałowe

Z maślanki i mąki zagnieść sprężyste ciasto, w razie potrzeby dosypać więcej mąki. Śliwki zalać wrzącą wodą, odstawić na chwilkę, aby się zaparzyły, po czym odcedzić. Rozwałkować cienko ciasto, wyciąć krążki, nadziać śliwką i zlepić pierożki. Gotować w wodzie z dodatkiem połowy laski wanilii.
Na patelni lekko podprażyć płatki migdałowe,dodać masło, miód i resztę wanilii. Chwilkę pogotować po czym polać gotowe pierogi.

KASZA Z SUSZONYMI GRZYBAMI

Składniki:

1 szklanka kaszy gryczanej
1/2 kg grzybów (borowiki, maślaki, kurki… pieczarki… mogą być także namoczone grzyby suszone)
1 średnia cebula
1 ząbek czosnku
sól i pieprz
oliwa z oliwek

Wykonanie:

Ugotować kaszę gryczaną. Zagotować 2 szklanki osolonej wody. Wlać do niej 1 łyżkę oliwy (dzięki temu kasza nie będzie się kleiła po ugotowaniu). Do gotującej wody wsypać 1 szklankę kaszy gryczanej. Gotować chwilę na średnim ogniu, często mieszając, aż kasza wchłonie połowę wody. Po tym czasie garnek zestawić z ognia, przykryć pokrywką i grubym kocem (poduchą) i odstawić na pół godziny aby kasza się do końca uprażyła. (Uwaga: W tym czasie kasza powinna wchłonąć resztę wody i nabrać miękkości i “sypkości”.)

Grzyby umyć i pociąć na plasterki (lub zetrzeć na tarce – jeśli szykujemy farsz do gołąbków). Cebulę drobno posiekać. Na oliwie zeszklić cebulę. Dodać pocięte grzyby oraz przeciśnięty czosnek. Smażyć aż grzyby odparują cały sos.

FASOLA Z SUSZONYMI ŚLIWKAMI

Składniki:

1 szkl fasola,
2 szt marchew,
1 szkl śliwki suszone,
200 g miód,
100 g masło,
1/2 szkl orzechy

Fasolę ugotować,marchew drobno pokroić i dusić na maśle z dodatkiem małej ilości wody,następnie duszoną marchew połączyć z gotowaną fasolą,dodać przed tym namoczone suszone śliwki,miód i dusić 15 minut,przed podaniem posypać posiekanymi orzecham .Wymieszać grzyby z kaszą gryczaną. Doprawić do smaku solą i pieprzem.

PASZTECIKI Z GRZYBAMI

Składniki:

Ciasto:

1,20 kg mąki pszennej
750 ml mleka
4 dag drożdży
2 łyżki cukru
3 łyżki oliwy z oliwek
3 jajka
sól

Farsz:

10 dag suszonych grzybów
2 litry wody
kostka rosołowa
1 łyżeczka soli
3 cebule
10 dag smalcu
2 jajka
10 dag kaszy manny
pieprz
Vegeta
majeranek

Sposób wykonania:

Zrobić zaczyn: do ciepłego 500 ml mleka dodać 2 szklanki mąki pszennej, rozkruszone drożdże i cukier. Wyrobić zaczyn i zostawić w ciepłym miejscu, gdy podrośnie dodać resztę mąki pszennej, resztę mleka, oliwę z oliwek, jajka i sól. Dobrze wyrobić ciasto, tak żeby nie kleiło się do rąk. Ciasto zostawić do wyrośnięcia w ciepłe miejsce (powinno zwiększyć swoją objętość 2 razy).

Następnie wyjmować ciasto porcjami na stolnicę, podsypując mąką rozwałkować i pociąć na paski (o szerokości 5-6 cm). Na paski ciasta nakładać farsz, zwinąć i sklejać palcami. Sklejonym brzegiem dać pod spód. Na wierzchu pasztecików zrobić kratkę tępą stroną noża i pokroić je na kawałki 6 cm. Paszteciki wyłożyć na wysmarowaną tłuszczem blaszkę i zostawić do wyrośnięcia. Wierzch pasztecików posmarować rozmąconym jajkiem za pomocą pędzelka. Następnie blaszkę z pasztecikami włożyć do nagrzanego piekarnika. Piec około 30 minut w temperaturze 170-180 °C.

Suszone grzyby umyć, zalać wodą i zostawić na 24 godziny. Następnie zagotować je w tej wodzie, dodać kostkę rosołową i sól. Gotować grzyby do miękkości, odcedzić i ostudzić. Wodę z grzybów można wykorzystać np. do czerwonego barszczu, innych zup oraz sosów. Cebulę pokroić w kostkę, zeszklić na smalcu i ostudzić. Grzyby i cebulę zmielić razem w maszynce. Do zmielonej masy dodać jajka, kaszę mannę, pieprz, Vegetę i majeranek. Dokładnie wymieszać i gotowy farsz wykładać na surowe paski ciasta.

Do pasztecików z grzybami podawać czerwony barszcz do picia. Z podanych składników wyjdzie około 100 sztuk pasztecików.

KLUSKI Z MAKIEM

400 g makaronu, łazanki, kokardki
400 g masy makowej z bakaliami
50 g masła
bakalie do dekoracji
skórka pomarańczowa kandyzowana, do dekoracji


Wykonanie:

Makaron ugotować al dente, w dużej ilości osolonego wrzątku. Ugotowany makaron wymieszać z roztopionym masłem i masą makową, przed podaniem udekorować bakaliami.

Kluski z makiem można podawać zarówno na ciepło, jak i na zimno. Można również dodać więcej miodu i bakalii wg własnego gustu.

MAKIEŁKI

250g suchego maku
mleko
kandyzowana skórka pomarańczowa (ugotowałam kawałki skórki w syropie pomarańczowym)
200g mieszanych bakalii (orzechy włoskie, figi, płatki migdałowe)
2 łyżki miodu
250g suchego makaronu łazanki
2 łyżki masła


Mak zalać mlekiem i zostawić na kilka godzin, nawet na całą noc. Po tym czasie przełożyć całość do garnka, dolać wody tak, by przykryła mak lekko ponad powierzchnię i gotować 20 minut od zagotowania.

Mak zmielić dwukrotnie, dodać do niego miód i wszystkie bakalie, dobrze wymieszać.

Makaron ugotować al dente w osolonej wodzie. Włożyć do garnka z masłem i dodać masę makową. Dobrze wymieszać i podawać na gorąco.

Potem przechowywać w lodówce.

CHAŁKA

Składniki na dużą chałkę
20 g 40g drożdży (po czasie uważam, że wystarczy 20 g drożdży świeżych lub 10 suchych, chałka wychodzi bezbłędna)
550g mąki
1/2 szklanka mleka
1 jajko
2 łyżki masła
1/2 szklanka wody
4 łyżki cukru

kruszonka
łyżka mąki
pół łyżki cukru pudru
pół łyżki masła (rozpuszczonego)

Krok 1.

Przygotowuję składniki na chałkę. Do szklanki wrzucam drożdże i zasypuję cukrem i mlekiem. Mieszam. Odstawiam by „się ruszyło”.


Krok 2.

W rondelku rozpuszczam masło lub margarynę.


Krok 3.

Do miski sypię mąkę i dodaję rozczyn z drożdży. Potem wlewam przestudzone masło,wbijam jajko (odrobinę – łyżeczkę – rozbełtanego jajka zostawiam na spodeczku by na końcu posmarować chałkę), a także wlewam wodę.


Krok 4.

Ciasto wyrabiam na stolnicy, ewentualnie podsypując mąka. Nie może być zbyt sucha ani zbyt mokre. Nie może kleić się do rąk. Powinno być takie, że jak podzielę na dwie części i położę jedną na drugiej to lekko przywrą do siebie, ale nie połączą się w jedna kulę.


Krok 5.

Odstawiam ciasto w misce pod ściereczką do wyrośnięcia przez 1 godzinę.


Krok 6.

Ciasto dzielę na 4 wałeczki. Łączę ich końce na górze. Biorę wałek zewnętrzny prawy i przekładam go przez dwa sąsiadujące wałki po lewej. Potem biorę zewnętrzny wałek z drugiej strony i znowu przez dwa sąsiadujące.

Zawsze zewnętrzny przekładam przez dwóch sąsiadów. Na koniec podwijam końcówki na spód chałki.

Ostawiam na blachę wyłożoną papierem do pieczenia, aby jeszcze trochę podrosła na ok 20 minut.


Krok 7.

Smaruję chałkę rozbełtanym jajkiem i sypię kruszonką. A kruszonkę robi się tak: rozpuszczam masło, dodaję mąkę i cukier. Formuję kulkę i kruszę w okruszki nad chałką.

Wstawiam do piekarnika nagrzanego do 180°C na 27-30 minut.

KOMPOT Z SUSZU

Składniki
suszone owoce (mieszanka)
woda
ew. cukier lub miód i przyprawy (cynamon, imbir, gałka muszkatałowa)
W sklepach, szczególnie przed świętami, dostaniemy bez problemu mieszanki suszonych owoców (gruszki, jabłka, śliwki, figi, rodzynki, ...). Na kompot nadawać się będą prawie wszystkie suszone owoce. Taką mieszankę zalewamy przegotowaną wodą, tak aby lustro wody znajdowało się 2-3 cm nad owocami. Odstawiamy na minimum dwie godziny. Następnie całość gotujemy około 20 minut. Jeśli owoce wchłoneły zbyt dużo wody, możemy ją oczywiście uzupełnić. Kompot dosładzamy cukrem lub miodem. Jeśli użyliśmy owoców o dużej zawartości cukrów np. figi lub rodzynki, to dodatkowe słodzenie może nie być konieczne. Wigilijny kompot z suszonych owoców można też doprawić np. cynamonem, imbirem i gałką muszkatałową.

ZUPA MIGDAŁOWA

(na 4 porcje)
100g migdałów,
1 litr mleka,
120g ryżu,
2 łyżki cukru,
ćwierć laski wanilii,
30g rodzynek,
20g suszonej żurawiny,
1 łyżeczka drobno pokrojonej kandyzowanej skórki pomarańczowej,
2-3 łyżki płatków migdałowych,

Migdały zalać wrzątkiem w rondelku, po 10 minutach odcedzić i obrać ze skórek i zmielić w młynku. Mleko zagotować z dodatkiem cukru, rozkrojonej laski wanilii i migdałów. Przykryć i odstawić na 15 minut, po czym wyjąć wanilię.
Ryż ugotować wg przepisu na opakowaniu, odcedzić, dodać do zupy razem z rodzynkami, żurawiną i skórką pomarańczową. Gotować jeszcze 5 minut.
Płatki migdałów uprażyć na suchej patelni na złocisty kolor i posypać nimi każdą porcję zupy.

KULEBIAK

Składniki:

Ciasto:

- pół kg mąki

- szklanka mleka

- 3 dag drożdży

- czubata łyżka masła lub margaryny

- 2 łyżki oleju

- 2 jajka i jedno żółtko

- płaska łyżka cukru

- łyżeczka soli

Farsz:

- pół kg kiszonej kapusty

- 1/4 kg pieczarek (dałam pół kilograma)

- 100g suszonych grzybów (dałam 50g)

- cebula (dałam dwie)

- sól, pieprz, cukier (tym doprawiłam trochę farsz, żeby był bardziej wyraźny)

Wykonanie:

Ciasto:

Drożdże rozpuścić w ciepłym mleku. Mąkę wymieszać z pozostałymi składnikami, dodać mleko z drożdzami. Wyrobić ciasto i odstawić je na godzinę do wyrośnięcia.

Farsz

Suszone grzyby namoczyć w ciepłej wodzie (ja moczyłam je przez całą noc). Na drugi dzień odcisnąć je i drobno pokroić (wody z moczenia nie wylewać). Kapustę pokroić na mniejsze kawałki, odcisnąć, jeśli jest zbyt kwaśna. Umieścić ją w garnku, podlać wodą, w której moczyły się grzyby oraz ew. odrobiną zwykłej przegotowanej wody. Dorzucić pokrojone grzyby. Całość gotować około pół godziny, aż kapusta zmięknie. Jeśli ciągle jest zbyt kwaśna, dodać szczyptę cukru. Miękką kapustę z grzybami odcedzić, dobrze odcisnąć i podsmażyć. W międzyczasie na drugiej patelni podsmażyć posiekane cebule i pokrojone w kostkę pieczarki. Gdy odparuje z nich cały płyn, dodać do nich kapustę z grzybami, doprawić solą i pieprzem. Wystudzony farsz drobno posiekać lub zmiksować (ja użyłam blendera).

Wyrośnięte ciasto podzielić na dwie części, rozwałkować. Posmarować je gotowym farszem i zwinąć wzdłuż długiego boku jak roladę/makowca. Gotowe kulebiaki umieścić w keksówce lub obok siebie na zwykłej blaszce, posmarować z wierzchu rozbełtanym żółtkiem. Piec około godziny w 150 stopniach.

KUTIA

Składniki:

- 1 szklanka ziaren pszenicy
- 1 szklanka maku
- 4 łyżki miodu
- 5 dag rodzynek
- 5 dag migdałów
- 5 dag fig
- 5 dag suszonych śliwek
- aromat migdałowy

 sposób przygotowania:

Kutię zacznij przygotowywać na dzień przed wigilią.

Oczyść pszenicę, zalej ją wrząca wodą i odstaw na noc. Następnego dnia odcedź, zalej świeżą wodą i gotuj do miękkości przez ok. 3 godziny.

Opłucz mak, sparz, odcedź i zmiel dwukrotnie w maszynce do mielenia. Wymieszaj go z odcedzoną pszenicą, rozpuszczonym i podgrzanym miodem oraz aromat
Kutia wigilijna © Robert Gubbins /Shutterstock.com
em migdałowym. Dodaj posiekane orzechy, rodzynki, figi i śliwki,
migdały. Wszystko razem wymieszaj. Kutia wigilijna powinna potem zostać schłodzona w lodówce. I najlepiej smakuje właśnie zimna. Wierzch udekoruj bakaliami.

MOCZKA

Składniki:
pół gotowego piernika do moczki (najlepiej kupić od piekarza),
słoik kompotu ze śliwek (1 l),
słoik kompotu truskawkowego (1 l),
słoik kompotu z agrestu (1 l),
1 cytryna,
paczka orzechów włoskich,
paczka rodzynek,
paczka suszonych śliwek,
paczka migdałów,
paczka suszonych moreli,
paczka suszonych fig,
½ kostki masła,
2 łyżki mąki pszennej,


Przygotowanie:

Przygotować bardzo duży garnek (większy niż na zupę). Piernik pokroić w kostkę, wrzucić do garnka napełnionego do połowy wodą i rozpuszczać ok. 2h od czasu do czasu mieszając. Zagotować i mieszać do momentu uzyskania klarownego połączenia. Dodać cukier do smaku.

Cały czas gotując na małym ogniu dodajemy po kolei: kompot ze śliwek (owoce przecieramy), kompot z truskawek (owoce przecieramy) i kompot z agrestu (owoce całe). Następnie dodajemy pokrojone w drobne kawałki orzechy włoskie, suszone morele (wcześniej opłukane ciepłą wodą), figi, migdały, suszone śliwki (opłukane wodą), rodzynki oraz sok z całej cytryny. Doprowadzamy do zagotowania cały czas mieszając.

Na koniec przygotowujemy zasmażkę.

Na patelni rozpuścić masło, dodać mąkę, wymieszać i smażyć aż do uzyskania złotego koloru. Następnie zalać małą ilością zimnej wody i zagotować. Następnie wlać do Moczki, wymieszać i zagotować. Moczkę najlepiej podawać następnego dnia. Na Śląsku pijemy ją całe święta na zimno, jako deser, ale można spróbować trochę ją podgrzać. Jeżeli Moczka na drugi dzień za bardzo zgęstnieje dodać wody.

MAKÓWKI

SKŁADNIKI:

30 dkg maku zmielonego
1 litr mleka
1 długa bułka
1 łyżka miodu
6 łyżek cukru
zapach migdałowy
migdały i rodzynki ( namoczyć w wodzie)

PRZYGOTOWANIE:


Mak gotować na małym ogniu w wodzie, dodając mleko. Gotować około 1 godziny. Dodać cukier, dolać resztę mleka, wsypać migdały, rodzynki i dokłądnie wymieszać. Na miskę układać bułkę polaną mlekiem a na to mase z makiem, i tak naprzemian.


CIĄG DALSZY TRADYCJI POLSKIEJ...

Wracając do Kart Historii

Pierwsza zdawkowa informacja o świętach tak dzisiaj dla nas ważnych pochodzi z roku 356. Datę Bożego Narodzenia przeniesiono wtedy z 6 stycznia na 25 grudnia, jako przeciwwagę dla obchodzonego równocześnie święta narodzin boga Słońca.

Dla chrześcijan, nie znających dokładnej daty narodzin Zbawiciela, data ta miała znaczenie symboliczne. Chrystus - Światłość przychodząc na świat przezwyciężył ciemności grzechu, podobnie jak światło słońca coraz dłuższego dnia przezwycięża ciemności nocy. Jest to oczywiście jedna z wielu hipotez i interpretacji najstarszych materiałów.

Pewne jest jednak to, że w średniowieczu święto Bożego Narodzenia obchodzono niezwykle hucznie, dominował wesoły, beztroski nastrój. Natomiast w XVII wieku zaczęła się krystalizować dzisiejsza wizja świąt. Boże Narodzenie pozostało oczywiście radosne, lecz wzbogaciła je zaduma, refleksja nad własnym życiem, czy też nad samym zbawieniem.

CHOINKA I PREZENTY

Choinka... ustrojone drzewko świerku lub jodły (rzadziej sosny), naturalne lub sztuczne, pierwotnie wiązane z przedchrześcijańską tradycją ludową i kultem wiecznie zielonego drzewka, a obecnie będące nieodłączną ozdobą w czasie świąt Bożego Narodzenia.

Do Polski przenieśli ją niemieccy protestanci na przełomie XVIII i XIX wieku (w okresie zaborów) i początkowo spotykana była jedynie w miastach. Stamtąd dopiero zwyczaj ten przeniósł się na wieś, w większości wypierając tradycyjną polską ozdobę, jaką była podłaźniczka oraz zastępując znacznie starszy, słowiański zwyczaj (znany jeszcze z obchodów Święta Godowego) dekorowania snopu zboża, zwanego Diduchem

Dawniej na wsiach przyniesienie choinki do domu miało cechy kradzieży obrzędowej: gospodarz rankiem w Wigilię udawał się do lasu, a wyniesiona z niego choinka czy gałęzie, "ukradzione" innemu światu, za jaki postrzegany był las, miały przynieść złodziejowi szczęście. Tradycja przynoszenia żywego drzewa do domu być może ma swe korzenie w praktykowanym dawniej stawianiu w czasie adwentu przystrojonego drzewka w przedsionku kościoła

Dawnymi, tradycyjnymi zdobieniami choinkowymi były ciastka, pierniczki (wypiekane często w kształcie serc), orzechy, małe, czerwone tzw. rajskie jabłuszka, własnoręcznie wykonywane w czasie adwentu ozdoby z bibuły, kolorowych papierów, piórek, wydmuszek, słomy i źdźbeł traw, kłosów zbóż itp. Na gałązkach w wieczór wigilijny zapalano świeczki i tzw. zimne ognie. W dzisiejszych czasach choinke dekoruje się bombkami, cukierkami, papierowymi ozdobami (jak dawniej), srebrnymi i złotymi włosami anielskimi.

Symbolika ozdób choinkowych, jak i samego drzewka, ma swe korzenie w tradycji ludowej, częściowo wyrosłej też na gruncie biblijnym:
  • Gwiazda Betlejemska, którą umieszczano na szczycie drzewka od ubiegłego wieku, miała pomagać w powrotach do domu z dalekich stron.
  • Oświetlenie choinki broniło dostępu złym mocom, a także miało odwrócić nieżyczliwe spojrzenia ludzi (zły urok). W chrześcijańskiej symbolice religijnej wskazywało natomiast na Chrystusa, który według tych wierzeń miał być światłem dla pogan.
  • Jabłka zawieszane na gałązkach symbolizowały biblijny owoc, którym kuszeni byli przez Szatana Diabła Adam i Ewa. Później zastąpiono je małymi rajskimi jabłuszkami. Pierwotnie zapewnić miały zdrowie i urodę.
  • Orzechy, zawijane w sreberka nieść miały dobrobyt i siłę.
  • Papierowe łańcuchy przypominały o zniewoleniu grzechem, ale np. w okresach rozbiorów miały wymowę politycznych okowów. Zaś w ludowej tradycji niektórych regionów Polski uważano, że łańcuchy wzmacniają rodzinne więzi oraz chronią dom przed kłopotami.
  • Dzwonki oznaczają dobre nowiny i radosne wydarzenia.
  • Anioły mają opiekować się domem.
  • Jemioła. Ten symbol przybył do nas z Anglii. Pod jemiołą całują się zakochani oraz skłócone ze sobą osoby. Pęk jemioły należy trzymać w domu do następnych świąt.
  • Samo żywe drzewko stało się w chrześcijaństwie symbolem Chrystusa jako źródła życia.
Do dzisiaj, w wigilijny wieczór pod choinką znajdują się prezenty, przyniesione, w zależności od regionu, przez Aniołka, Dzieciątko, Gwiazdkę, Gwiazdora, Dziadka Mroza lub Świętego Mikołaja. Jest to tradycja rzadko spotykana w innych krajach, gdzie, jeśli w ogóle jest taki zwyczaj, prezenty są ofiarowywane w Boże Narodzenie.

KOLĘDY

Najstarsza zachowana polska kolęda, pochodząca z 1424 roku, zaczyna się od słów "Zdrów bądź, Królu Anielski". Pierwotnie na początku XV wieku tłumaczono na język polski kolędy ze śpiewników braci czeskich. Wzrost popularności gatunku nastąpił na przełomie XVII i XVIII wieku, wtedy ustalił się sam termin kolęda w znaczeniu pieśni bożonarodzeniowej. Powstała wówczas jedna z najważniejszych polskich kolęd W żłobie leży, przypisywana Piotrowi Skardze – do melodii poloneza koronacyjnego króla Władysława IV. Inną bardzo popularną kolędę Bóg się rodzi, do melodii w rytmie poloneza, napisał Franciszek Karpiński. Twórcami kolęd byli także między innymi Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn, a w XIX w Feliks Nowowiejski i Zygmunt Noskowski. Kolędę Lulajże, Jezuniu Fryderyk Chopin zacytował w środkowej części scherza h-moll op.20. Ze współczesnych kolędy komponował Witold Lutosławski.

Niektóre popularne kolędy polskie :
  • Anioł pasterzom mówił
  • Bóg się rodzi, moc truchleje-
  • Bracia patrzcie jeno
  • Chrystus, Chrystus nam się narodził
  • Do szopy, hej pasterze
  • Dzieciątko się narodziło
  • Dzisiaj w Betlejem
  • Gdy się Chrystus rodzi
  • Gdy śliczna Panna
  • Gore gwiazda Jezusowi Hej bracia! czy śpicie
  • Hej w dzień narodzenia Syna
  • Jam jest dudka Jezusa mojego
  • Jezus Bóg i człowiek w stajence betlejemskiej narodzony
  • Jezus malusieńki
  • Lulajże, Jezuniu
  • Mędrcy świata, Monarchowie
  • Mizerna cicha
  • Nie było miejsca dla Ciebie
  • Nowy Rok bieży
  • O gwiazdo betlejemska
  • Oj, maluśki, maluśki Powiedzcie pasterze mili
  • Pójdźmy wszyscy do stajenki
  • Przybieżeli do Betlejem
  • Tryumfy Króla Niebieskiego
  • W żłobie leży
  • Wesołą nowinę bracia
  • Witaj gwiazdko złota
  • Wśród nocnej ciszy
  • Zaśnij Dziecino
  • Z narodzenia Pana
  • W twardym żłobie leży Pan
  • Zdrow bądź, Krolu Anjelski
KOLACJA WIGILIJNA

Tradycyjnie na wielu polskich stołach przyjmuje się że dań wigilijnych powinno być 12 ale równierz przyjmuje się by tych dan była parzysta liczba .Każdej należy spróbować, co ma zapewnić szczęście przez cały rok . W zwyczajach wigilijnych obecnych jest wiele elementów zaczerpniętych z pogańskiej obrzędowości, które w formie szczątkowej, nie zawsze uświadomionej, zachowały się do dziś. Obecnie w kolacji wigilijnej związki z tymi wierzeniami zachowały się przede wszystkim w potrawach przyrządzanych głównie z ziaren zbóż, maku, miodu, grzybów, a więc typowych dla styp pogrzebowych, oraz w trzymaniu pustego miejsca przy stole dla nieznanego gościa.Zgodnie z polskim zwyczajem potrawy wigilijne powinny być postne, czyli bezmięsne i bez użycia tłuszczów zwierzęcych przy ich przygotowaniu. Mimo że zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami kościelnymi w wigilię Bożego Narodzenia nie obowiązuje już zachowanie wstrzemięźliwości od spożywania mięsa, to polscy biskupi zachęcają do zachowania tego zwyczaju "ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce

A oto kilka dań które goszczą na stole wigilijnym w mojej rodzinie :
  • Zupa Grzybowa z makaronem
  • Barszcz Czerwony z Fasolą ,,Jaśkiem " lub uszkami z kapustą i grzybami
  • Pierogi z suszonymi śliwkami
  • Pierogi z kapustą i grzybami
  • Kapusta kiszona z grzybami leśnymi
  • Gotowana fasola ,,Jasiek"
  • Karp smarzony na maśle
  • Kompot z suszonych owoców
SPIS WSZYSTKICH POLSKICH DAN WIGILIJNYCH :

  • barszcz z uszkami
  •  biały żur,
  • zup grzybowa, 
  • zupa owocowa 
  • zupa rybna
  • karp smażony 
  • karp w galarecie
  • kapusta z grochem,
  • kapusta z grzybami,
  • pierogi z kapustą,
  • kasza z suszonymi grzybami,
  • fasola z suszonymi śliwami,
  • paszteciki z grzybami,
  • kotleciki z ryżu z sosem grzybowym,
  • kluski z makiem, cukrem i miodem,
  • makiełki,
  • chałka z kompotem z suszonych owoców,
  • zupa migdałowa,
  • kulebiak
  • gołąbki
  • kutia
  • moczka 
  • makówki.